در روزگاری که بسیاری از مردم کم و بیش با افسردگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، شناختن این مشکل می‌تواند در خلاص شدن هرچه سریع‌تر از آن موثر باشد. گیشنیز در این مطلب انواع افسردگی را به شما معرفی می‌کند.
طبیعی است که گاهیاوقات در زندگی خود، احساس یاس و سرخوردگی کنید، اما اگر بیشتر اوقات، غمگین هستید و این وضعیت، زندگی روزمره شما را هم تحت تأثیر قرار داده است، احتمالا دچار افسردگی شده‌اید. شما می‌توانید افسردگی خود را با دارو، صحبت با یک درمانگر و تغییر سبک زندگی خود درمان کنید.
در‌واقع، انواع مختلفی از افسردگی وجود دارد. رویدادهای زندگی باعث بروز برخی از انواع افسردگی می‌شوند و البته تغییرات شیمیایی در مغز هم باعث بروز سایر مدل‌های افسردگی می‌شود.
علت افسردگی هرچه که باشد، اولین قدم است که با پزشک خود در مورد احساساتی که دارید صحبت کنید. ممکن است پزشک، شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد تا نوع افسردگی شما تشخیص داده شود. با تشخیص نوع افسردگی، روش درمانی متناسب با وضعیت شما هم مشخص می‌شود. در ادامه، انواع افسردگی را معرفی می‌کنیم:
افسردگی شدید
ممکن است پزشک شما، این نوع اختلال را «افسردگی اساسی» هم بنامد. اگر بیشتر اوقات و در اکثر روزهای هفته، احساس افسردگی می‌کنید، ممکن است دچار افسردگی شدید شده باشید.
سایر علائم افسردگی شدید عبارتند از:
• دیگر از انجام فعالیت‌های مورد علاقه خود لذت نمی‌برید
• کاهش یا افزایش وزن
• مشکلاتی در زمینه خوابیدن یا احساس خواب آلودگی در طول روز
• احساس بی‌قراری و پریشانی؛ همیشه بی‌حال هستید و از نظر جسمی یا ذهنی، فعالیت‌های خود را با سرعت پایینتری انجام می‌دهید
• خسته و بی‌انرژی بودن
• احساس بی‌ارزش بودن یا گناهکار بودن
• مشکل در تمرکز یا تصمیمگیری
• افکار خودکشی
یکی از علائم مهم شامل حالت افسردگی یا از دست دادن علاقه به فعالیت می‌شود.
افسردگی شدید در هر فردی، متفاوت به نظر می‌رسد. افسردگی باعث بوجود آمدن احساسات مختلفی در درون شما می‌شود؛ مثل:
– فشار روانی ناشی از اضطراب: بیشتر روزها، احساس تنش و بی‌قراری می‌کنید. شما در زمینه تمرکز هم مشکل دارید، زیرا نگران هستید که اتفاق وحشتناکی رخ میدهد و احساس می‌کنید که حتی ممکن است کنترل خود را از دست دهید.
– اندوه و غم بدون علت مشخص: شما به شدت احساس می‌کنید که غمگین هستید و حتی دیگر علاقه‌ای به فعالیتهایی ندارید که قبلاً از انجام آنها لذت می‌بردید. حتی وقتی اتفاق خوبی می‌افتد هم در درون خود احساس بدی دارید. ممکن است علائم زیر را هم داشته باشید:
• سرحال نبودن مخصوصا هنگام صبح
• کاهش وزن
• افکار خودکشی
اگر افسردگی شما از نوع حس غم و اندوه بدون علت مشخص است، ممکن است علائم شما در هنگام صبح که تازه از خواب بیدار می‌شوید، حتی بیشتر هم شود. می‌توانید در انجام اولین کارهای روزانه خود از کسی کمک بگیرید. حتی اگر احساس گرسنگی نمی‌کنید هم به طور منظم، غذا بخورید.
– آشفتگی: بیشتر اوقات، احساس ناراحتی می‌کنید. همچنین ممکن است علائم زیر را هم داشته باشید:
• زیاد حرف زدن
• بدون دلیل حرکت کردن (مانند ور رفتن با دستان خود و قدم زدن در اطراف اتاق با حالتی بی قرار)
• بدون فکر عمل کردن
گفتاردرمانی هم می‌تواند مفید باشد. با کمک روانپزشک خود می‌توانید راه‌هایی را برای مدیریت افسردگی پیدا کنید. داروهایی به نام «داروهای ضدافسردگی» هم می‌توانند به شما کمک کنند.
هنگامی که درمان و دارو موثر واقع نشوند، ممکن است پزشک شما گزینه‌های دیگری هم پیشنهاد دهد؛ مثل:
• درمان با تشنج برقی (ECT)
• تحریک مغناطیسی مغز (TMS)
• تحریک عصب واگ (VNS)
در درمان با تشنج برقی از پالس‌های الکتریکی و در تحریک مغناطیسی مغز از نوع خاصی از آهنربا استفاده می‌شود و در تحریک عصبی واگ هم قطعه کاشت پزشکی بکار میرود. همه این موارد، برای تحریک مناطق خاصی از مغز و فعالیت‌های مربوط به آن ناحیه طراحی شده‌اند. در واقع، با کمک این روش‌ها می‌توانید کارایی قسمتهایی از مغز خود را بهبود ببخشید که مسئول کنترل خلق و خوی شما هستند.
اختلال افسردگی مزمن
اگر به مدت ۲ سال یا بیشتر، درگیر افسردگی هستید، در واقع به اختلال «افسردگی مداوم» مبتلا شده‌اید. از اصطلاح اختلال افسردگی مداوم برای توصیف دو نمونه از وضعیتی استفاده می‌شود که به عنوان کج‌خلقی (افسردگی مزمن با درجه پایین) و افسردگی شدید و مزمن شناخته می‌شود.
ممکن است شاهد علائم زیر هم باشید:
• تغییر در اشتها (کم خوری یا پرخوری)
• کم یا زیاد خوابیدن
• کمبود انرژی یا خستگی
• عزت نفس پایین
• مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری
• احساس ناامیدی
ممکن است با رواندرمانی، مصرف دارو یا ترکیبی از این دو روش، به آسانی درمان شوید.
اختلال دوقطبی
فرد مبتلا به اختلال دوقطبی (گاهی اوقات این اختلال «روان افسرده» هم نامیده می‌شود)، دارای دوره‌های خلقی متفاوتی هستند که از انرژی بالا تا انرژی پایین متغیر است؛ به عبارت دیگر، فرد در دوره انرژی پایین، شدیدا افسرده می‌شود و در دوره انرژی بالا، به حالت طبیعی بر‌می‌گردد.
دارو هم می‌تواند به کنترل نوسانات خلقی شما کمک کند. ممکن است پزشک بدون توجه به دوره بیمار، داروی تثبیت‌کننده خلق‌وخو مانند «لیتیوم» را پیشنهاد دهد.
سه داروی زیر تأیید شده سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان مرحله افسردگی هستند:
• سروکوئل
• لاتودا (لوراسیدون)
• ترکیب الانزاپین – فلوکستین
گاهی اوقات، پزشکان داروهای دیگری را هم برای افسردگی دوقطبی تجویز می‌کنند؛ مانند داروی ضد تشنج لاموتریژین یا داروی ضدروانپریشی نامتعارف ورایلار.
پزشک‌ها همیشه داروهای ضد افسردگی سنتی را به عنوان خط اول درمان افسردگی دوقطبی تجویز نمیکنند، زیرا هنوز اثبات نشده است که این داروها در درمان اختلال دوقطبی، مفیدتر از پلاسیبو (قرص قند) باشند. ممکن است در درصد کمی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، مصرف بعضی از داروهای ضد افسردگی سنتی، خطر بوجود آمدن دوره انرژی بالا را به دنبال داشته باشد یا اینکه احتمال تکرار دفعات دوره‌های این بیماری را در طول زمان افزایش دهد.
اختلال عاطفی فصلی (SAD)
«اختلال عاطفی فصلی» دوره‌ای از افسردگی شدید به شمار می‌آید که بیشتر اوقات در ماه‌های زمستان اتفاق می‌افتد؛ یعنی زمانی که روزها کوتاه می‌شوند و معمولا افراد نور خورشید کمتری را جذب می‌کنند. این اختلال، معمولاً در بهار و تابستان رفع می‌شود.
اگر اختلال عاطفی فصلی دارید، داروهای ضد افسردگی هم می‌توانند به شما کمک کنند. نور درمانی هم گزینه خوبی است. شما باید هر روز حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در هوای آزاد بنشینید تا از خواص بی نظیر نور خورشید در درمان افسردگی بهره‌مند شوید.
افسردگی سایکوتیک (روان پریشی)
افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک، دارای علائم افسردگی شدید به همراه علائم «روان‌پریشی» هستند؛ مانند:
• توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که اصلا وجود ندارند)
• هذیان (باورهای نادرست)
• بدگمانی (باور دارید که دیگران می‌خواهند به شما آسیب برسانند)
ترکیب داروهای ضد افسردگی و ضد روان‌پریشی می‌تواند به درمان افسردگی سایکوتیک کمک کند. ممکن است درمان با تشنج برقی هم گزینه خوبی باشد.
افسردگی پس از زایمان
زنانی که در هفته‌ها و ماه‌های پس از زایمان خود احساس افسردگی می‌کنند، ممکن است به افسردگی پس از زایمان مبتلا شده باشند. تقریباً از هر ۱۰ زن، یک نفر پس از به دنیا آمدن فرزند، افسردگی را تجربه می‌کند. مصرف داروهای ضد افسردگی می‌تواند موثر واقع شود.
اختلال پیش از قاعدگی (PMDD)
زنان مبتلا به اختلال پیش از قاعدگی، در ابتدای دوره قاعدگی خود دارای علائم افسردگی و سایر موارد هستند.
علاوه بر احساس افسردگی، ممکن است علائم زیر را هم داشته باشید:
• تغییر خلق و خو
• زود رنجی
• اضطراب
• مشکلاتی در تمرکز
• خستگی
• تغییر در اشتها یا عادات مربوط به خواب
• احساس سردرگمی و فشار روانی شدید
داروهای ضد افسردگی یا گاهی اوقات، داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند اختلال پیش از قاعدگی را درمان کنند.
افسردگی «موقعیتی»
زمانی که در مدیریت یک رویداد استرس‌زا در زندگی خود با مشکل مواجه می‌شوید (مانند مرگ در خانواده، طلاق یا از دست دادن شغل)، حالت افسردگی به شما دست میدهد. ممکن است پزشک این وضعیت را «سندرم پاسخ به استرس» یا افسردگی موقعیتی بنامد.
بیشتر اوقات، روان درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا دوره‌ای از افسردگی که مربوط به یک موقعیت استرس‌زا است را بهتر پشت سر بگذارید.
افسردگی غیر معمول (آتیپیک)
این نوع از افسردگی که با حس غم و اندوه همیشگی است، با افسردگی معمولی فرق دارد. در واقع، افسردگی غیرمعمول، الگویی از علائم افسردگی را توصیف می‌کند. اگر افسردگی غیر معمول دارید، یک رویداد مثبت می‌تواند به طور موقت، خلق و خوی شما را بهبود بخشد.
سایر علائم افسردگی غیر معمول عبارتند از:
• افزایش اشتها
• خوابیدن بیش از حد معمول
• احساس سنگینی در قسمت بازوها و پاها
• حساسیت بیش از حد نسبت به انتقاد
داروهای ضد افسردگی می‌توانند به درمان افسردگی غیرمعمول کمک کنند. ممکن است پزشک شما، نوعی داروی ضد افسردگی به نام «مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین» را به عنوان خط اول درمان این اختلال پیشنهاد دهد.
همچنین ممکن است پزشک نوع قدیمی‌تری از داروهای ضد افسردگی به نام «مهارکننده مونوآمین اکسیداز» را به بیمار توصیه کند که تأثیر خوبی در درمان افسردگی غیر معمول دارند.
درمان افسردگی مقاوم
حدود یک سوم از افرادی که تحت درمان افسردگی قرار می‌گیرند، چندین روش درمانی را امتحان می‌کنند. اگر شما هم در چنین وضعیتی قرار دارید، ممکن است افسردگی مقاوم به درمان داشته باشید. دلایل زیادی وجود دارد که افسردگی شما نسبت به درمان مقاوم می‌شود؛ به عنوان مثال، ممکن است از شرایطی برخوردار باشید که باعث شود روند درمان شما به کندی پیش برود.
اگر تشخیص داده شود که دچار افسردگی مقاوم به درمان هستید، ممکن است پزشک سایر گزینه های درمانی را به شما توصیه کند؛ مثلا درمان با تشنج برقی هم گاهی اوقات در چنین شرایطی می‌تواند مفید باشد.